Stotkholm, (MINA) – Ovogodišnja Nobelova nagrada za hemiju dodijeljena je izraelskom nauèniku Danijelu Šehtmanu za otkriæe kvazikristala, saopštio je u Stokholmu Nobelov komitet. Šehtman je 1982. otkrio kristal u kojem su atomi bili sastavljeni u neponovljivom modelu, što je suprotno zakonima prirode, navodi se u saopštenju Komiteta. To otkriæe, nazvano kvazikristali, podudara se sa "fascinantnim arabeskama koje su reprodukovane u atomskom nizu – pravilnoj formi koja se nikada ne ponavlja". Šehtmanovo otkriæe iz 1982. potpuno je promijenilo naèin na koji hemièari gledaju na èvrstu materiju. On je zbog njega u poèetku bio oštro kritikovan u nauènim krugovima, a svojevremeno i izbaèen iz istraživaèke grupe u Sjedinjenim Amerièkim Državama, u kojoj je radio. Šehtman je došao do otkriæa posmatrajuæi mješavinu aluminijuma i mangana, kada je vidio strukturu sliènu arabeskama koja se nikad nije ponavljala, prenosi RTS. Kristal je imao pentagonalnu simetriju, što je veæina nauènika smatrala nemoguæim. Tek dvije godine nakon otkriæa, Šehtman je uspeo da o tome objavi èlanak, koji je naišao na podsmijeh. Njegovi prijatelji u Francuskoj i Japanu uspjeli su 1986. godine da razviju kvazikristale koji su bili dovoljno veliki da se uoèe na rentgenu, i da time dokažu njihovo postojanje. Od tog vremena, laboratorije su proizvodile kvazikristale, a jedna švedska kompanija ih je našla u jednoj od najotpornijih vrsta èelika koja se danas koristi za proizvodnju žileta i tankih igala za operacije oka. Kvazikristali su prvi put naðeni u prirodi u Rusiji 2009. godine. Nauènici obavljaju eksperimente u kojima kvazikristale koriste kao oblogu za tiganje i toplotnu izolaciju u motorima i ureðajima koji emituju svjetlost. Šehtman je roðen 1941. godine u Tel Avivu i profesor je na Tehnološkom institutu u Haifi. Nobelova nagrada za književnost biæe dodeljena sjutra. Dobitnik nagrade za mir biæe poznat u petak, a laureata za ekonomiju 10. oktobra. (kraj) gop