Podgorica, (MINA) – Jačanje krajnje desnice u Evropi može imati negativan efekat na dalji proces demokratizacije Zapadnog Balkana i njegov proevropski put, ocijenili su iz Digitalnog forenzičkog centra (DFC). U novoj analizi DFC-a „Usporavanje proevropskog puta Zapadnog Balkana“ navodi se da krajnje desničarske partije u Evropskoj uniji (EU) bilježe rast podrške, a u nekim zemljama su u vladi ili je podržavaju iz parlamenta, kao što je slučaj u Italiji, Mađarskoj, Poljskoj, Finskoj i švedskoj. Iz DFC-a su kazali da je, u međuvremenu, evropska krajnja desnica značajno i evoluirala. „Njeni lideri imaju mnogo više potencijala da sprovedu politike koje bi ih mogle održati na vlasti, kao i da preoblikuju svoje države i EU prema sopstvenom planu“, piše u analizi. Iz DFC-a su naveli da je poznato da će izbori za Evropski parlament biti održani sljedeće godine, i da sve to može imati značajne implikacije za države Zapadnog Balkana, odnosno za evropske integracije regiona. „Porast i radikalizacija desnice je globalni fenomen i odrednice djelovanja nove evropske desnice (politička, nacionalno/identitetska i ekonomska kriza) identične su u Crnoj Gori, kao i u regionu“, navodi se u analizi. Iz DFC-a su rekli da iz toga proizilazi da će jačanje desnice u EU ohrabriti krajnju desnicu na Zapadnom Balkanu. Oni su kazali da, u osnovi, ideologija krajnje desnice na Zapadnom Balkanu podrazumijeva etničku homogenizaciju, relativizaciju državnih i etničkih granica, istorijski revizionizam, rehabilitaciju kvislinških pokreta. „Kao i promovisanje tradicionalnih vrijednosti, nekritičko veličanje religije i ideologija koje zastupaju vjerske organizacije, suprotstavljanje konceptu liberalne demokratije i multikulturalizma i netrpeljivost prema manjinskim društvenim i etničkim grupama“, naveli su iz DFC-a. Prema njihovim riječima, specifičnosti zapadnobalkanske krajnje desnice ogledaju se i u njenim anti-EU i anti-NATO stavovima. Iz DFC-a su kazali da, takođe, krajnja desnica na Zapadnom Balkanu teži jačanju saradnje sa Moskvom i Pekingom, odnosno sa, kako su rekli, autokratskim režimima koji malignim djelovanjem duži niz godina direktno usporavaju demokratizaciju regiona i njegovu integraciju u EU. „Sve to upozorava da jačanje krajnje desnice u Evropi može imati negativan efekat na dalji proces demokratizacije Zapadnog Balkana i njegov proevropski put“, navodi se u analizi. Iz DFC-a su u analizi naveli da početkom novog milenijuma krajnje desničarski populizam nije bio prihvatljiv unutar EU zbog direktnog sukoba sa njenim vrijednostima. To se, kako su kazali, najbolje očitovalo početkom 2000. godine, kada je krajnje desničarska partija Freedom party osvojila nešto manje od 27 odsto glasova i ušla u austrijsku vladu uz burnu reakciju ostalih članica EU. „I bivši francuski predsjednik Žak širak odbio je da debatuje sa liderom krajnje desnice, francuskog Nacionalnog fronta, Žan Mari Le Penom zbog njegovih rigidnih stavova“, piše u analizi. Međutim, kako se navodi, tokom posljednje decenije zabilježen je očigledan rast desnice koja varira na liniji između desnog populizma i desnog radikalizma u stabilinim i razvijenim evropskim demokratijama. Iz DFC-a su kazali da stranke čiji se program zasniva na krajnje desnom populizmu obezbjeđuju sve veću podršku eksploatisanjem zabrinute javnosti o pitanjima globalizacije i migracija. Kako su naveli, iako postoji više ekonomskih, društvenih, kulturnih i političkih uzroka evidentnog trenda rasta krajnje desnice na evropskom tlu, teško je reći koji je najvažniji. Iz DFC-a su rekli da su ekonomska kriza, sve izraženija socijalna nejednakost, migrantska kriza i generalno kriza demokratije, samo neki od uzroka. „Danas krajnje desničarske stranke širom Zapadne Evrope jačaju, ostvarujući u kontinuitetu zapažene rezultate u anketama i sve češće zauzimaju ministarske pozicije u koalicionim vladama“, navodi se u analizi. Periodi krize, kako se dodaje, uvijek su predstavljali plodno tlo za rast krajnje desnice. „Međutim, primjetan je manje-više vrlo stabilan rast krajnje desnice u Evropi, sa nekoliko prekida od 1980. godine. Fragmentacija i politička polarizacija u Evropi dodatno su doprinijeli jačanju i dobijanju na većem značaju kranje desnice“, piše u analizi. Navodi se da stoga ne čudi što je ona sve češće ključni faktor u formiranju evropskih vlada. (kraj) mip