Podgorica, (MINA) - Crna Gora je jedina republika bivše Jugoslavija èija tajna policija nije reformisana. Prema Zakonu o unutrašnjim poslovima iz 94. godine, ona je još dio Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP). Štura saopštenja, obièno demanti medijskih spekulacija, ili rijetke informacija o aktivnostima Službe državne bezbijednosti (SDB), podsjeæaju današnje Vijesti, su sve što je javnosti dostupno iz ove službe. Stvarnu sliku stanja u SDB je nemoguæe dobiti zbog nedostatka pouzdanih izvora i raspoloženih sagovornika. Izvještaj Stejt departmenta o stanju ljudskih prava u Crnoj Gori, u kome se, izmeðu ostalog navodi da tajna policija prisluškuje opozicione politièare i ljude iz nevladinog sektora, govori da naèin funkcionisanja služba nije na nivou standarda demokratskih država. Prema nezvaniènim informacijama, SDB ima oko 500 zaposlenih, a rafinirani proizvod njihovog rada dostupan je samo predsjedniku i premijeru Crne Gore. U ovako organizovanoj službi, nezvanièno saznaje list, njen rukovodilac odluèuje, ali i selektira, koje informacije treba dostaviti tom uskom krugu ljudi iz državnog vrha. Struèni konsultant za bezbjednost Grupe za promjene i dugogodišnji funkcioner SDB Radoje Martinoviæ objašnjava da dozvolu za "primjenu operativno-tehnièkih mjera" nad nekim licem, odnosno praæenje i prisluškivanje, na predlog rukovodioca SDB, daje ministar policije. Potpredsjednik SNP i nekadašnji potpredsjednik vlade za politièki sistem i unutrašnju politiku Zoran Žižiæ smatra da SDB koristi zastarjele metode rada, uglavnom prisluškivanje, politizovana je i potpuno je pod kontrolom jednog èovjeka, predsjednika Vlade. On ukazuje da u SDB centralnu ulogu imaju personalna rješenja, od èega i zavisi put informacija sa oznakom strogo povjerljivo. Trenutno je na vrhu piramide crnogorske tajne policije pomoænik ministra za državnu bezbjednost. Na prvom nižem stepeniku su uprave, koje su nadreðene regionalnim centrima u okviru kojih postoje odjeljenja. Dalje se poslovi dijele po oblastima - unutrašnji ekstremizam gdje se "obraðuju" organizovani kriminal i grupacije èija djelatnost može da naruši ustavni poredak, obavještajnu te kontraobavještajnu djelatnost. "Dok sam bio potpredsjednik, svi èlanovi Vlade, osim premijera, su u dobroj mjeri bili van dometa saznanja o naèinu rada, organizaciji, odjeljenjima koja postoje u SDB. Normativni akti koji regulišu tu oblast su katastrofalni. Radi se uglavnom o internim uredbama koje odreðuju pravila ponašanja, naèin rada", kaže Žižiæ. Martinoviæ tvrdi da su pravila o radu SDB objavljena u Službenom listu kada je donešen savezni zakon o radu SDB 1992, ali priznaje da je praksa odavno "signalizirala" na neophodnost uvoðenja novih pravila koja æe, kako kaže, biti u skladu sa demokratskim zahtjevom vremena. Donošenje samog zakona, naveo je on, samo je prvi korak ka stvaranju uslova da se u SDB sprovedu temeljite reforme. "Zakon o agenciji za nacionalnu bezbjednost je u završnoj fazi, u formi nacrta i Vlada bi trebalo uskoro da ga razmatra", izjavio je u avgustu prošle godine tadašnji ministar policije Andrija Joviæeviæ. On je to kazao nakon što je SNS, preko noæi procesuirala u Skupštini svoj predlog zakona o tajnoj policiji, koji je omoguæavao tadašnjoj parlamentarnoj veæini Liberalnom savezu i koaliciji Zajedno za Jugoslaviju da preuzme kontrolu nad SDB. Osam mjeseci kasnije šef SDB Duško Markoviæ je kazao da se "može oèekivati da æe do kraja godine služba biti formirana kao agencija za nacionalnu bezbjednost". Posljednja, ali i jedina, zvanièna informacija iz Vlade glasi da je predlog zakona o agenciji za nacionalnu bezbjednost na radnim komisijama Vlade. Podgorièka kancelarija Savjeta Evrope (SE) je saopštila da je u dva navrata radila ekspertizu predloga zakona o policiji. Ekspert te organizacije Džon Slejter konstatovao je da su u naknadnoj verziji ukljuèene sve njegove sugestije. Saopšteno je i da æe SE "uraditi ekspertizu" zakona o agenciji za nacionalnu bezbjednost, kao drugog reformskog zakona. Prijemom u najstariju evropsku instituciju Crna Gora se praktièno obavezala da u roku od godinu, do 4. aprila 2004, uskladi svoje zakonodavstvo, ukljuèujuæi i ono iz oblasti policije, sa evropskim standardima, uz posebno poštovanje evropskog policijskog etièkog kodeksa. (kraj) sim