Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Mišljenje Državne revizorske institucije (DRI) o tome da li su pojedini državni funkcioneri zakonito i korisno trošili novac države, moglo bi biti kriterijum prilikom predstojeæeg izbora ili reizbora ministara u Skupštini, ocijenila je profesor Pravnog fakulteta Gordana Paoviæ Jekniæ. Ona je za agenciju Mina-business kazala da Skupština ima pravo da postavi pitanje prije svega politièke odgovornosti državnih funkcionera za koje se utvrdi da preporuke DRI koje je usvojio parlament nijesu prihvatili i realizovali. »DRI ne može obavezati Vladu da poštuje njene preporuke, tako da bi Vlada trebalo da ih poštuje i realizuje kada ih usvoji Skupština, najèešæe prilikom rasprave o Godišnjem izvještaju DRI i usvajanju završnog raèuna budžeta države«, rekla je Paoviæ Jekniæ koja je bila prvi predsjednik Senata Državne revizorske institucije. Prema njenim rijeèima, DRI je operativni organ u funkciji skupštinske politièke budžetske kontrole kao najvišeg oblika kontrole trošenja državnog novca u jednoj savremenoj i demokratskoj državi. Politièku budžetsku kontrolu Skupština obavezno sprovodi prilikom razmatranja i usvajanja završnog raèuna budžeta. »Kako je budžet prije svega politièki dokument preko kojeg se procjenjuju ovlašæenja i vrši kontrola djelatnosti izvršne vlasti, kao kriterijum prilikom izbora-reizbora ministara u Skupštini moglo bi biti i mišljenje DRI dato u godišnjim izvještajima o tome da li se pojedini državni funkcioner ponašao kao ”savjesni domaæin”, odnosno da li se u njegovom resoru, kao subjektu revizije, zakonito i korisno trošio državni novac«, objasnila je Paoviæ Jekniæ. Ona je podsjetila da budžetska sredstva potièu od naplaæenih poreza, taksa, carina i drugih javnih prihoda, pa graðani i privrednici imaju pravo da budu blagovremeno i istinito obaviješteni o tome u kojem se iznosu i za koje namjene troši novac koji su oni izdvojili plaæajuæi poreze i ostale dažbine. »Graðani nijesu u moguænosti da sami neposredno vrše provjeru i kontrolu. Zato traže od Skupštine kao svog predstavnièkog tijela da provjeri preko Državne revizorske institucije i da ih informiše da li se zakonito i korisno troše sredstva koja su oni izdvojili za finansiranje javnih rashoda«, navela je Paoviæ Jekniæ. Tek na osnovu takve provjere, kako je dodala, i redovnog izvještavanja Državne revizorske institucije, Skupština je u moguænosti da kvalitetno i uspješno obavi ulogu na planu politièke budžetske kontrole. Paoviæ Jekniæ je podsjetila da je u èlanu 23 Zakona o Državnoj revizorskoj instituciji jasno utvrðeno da je DRI dužna da bez odlaganja podnese kriviènu prijavu ako u postupku revizije utvrdi da postoje osnovi sumnje da je uèinjeno krivièno dijelo. »Dakle, ako revizori prilikom utvrðivanja èinjenica doðu do zakljuèka da postoji osnovana sumnja da je izvršeno krivièno dijelo, onda æe prekinuti rad na terenu i obavjestiti o tome nadležni kolegijum (dva èlana Senata) koji prati pojedinaènu kontrolu. Ta poèetna sumnja se mora obrazložiti i dokazati na osnovu èinjenica utvrðenih u toku kontrole, pa ako se, po mišljenju kolegijuma, potvrdi poèetna sumnja onda se prekida terenska kontrola i dalje aktivnosti prenose na državnog tužioca, putem podnošenja kriviène prijave«, objasnila je Paoviæ Jekniæ. DRI, kako je dodala, može podnijeti kriviènu prijavu ili zapoèeti postupak utvrðivanja krivièno-pravne odgovornosti zaposlenih ili odgovornih u subjektu revizije onda kad procijeni i, na osnovu saznanja i èinjenica prikupljenih u toku postupka revizije, utvdi da postoji osnovi sumnje da je prilikom trošenja budžetskih sredstava uèinjeno krivièno dijelo. »I Zakon o kriviènom postupku predviða obavezu prijavljivanja kriviènih djela kako od odgovornih u državnim organima tako i od graðana«, napomenula je Paoviæ Jekniæ. S druge strane, kako je dodala, DRI ima obavezu da obavještava javnost o svom radu, pa se njeni izvještaji objavljuju na web stranici DRI i razmatraju na sjednicama Skupštine i Odbora za budžet, ekonomiju i finansije otvorenim za javnost. Tako svi zainteresovani državni organi imaju moguænost da èinjenice utvrðene u toku postupka revizije koriste prilikom preduzimanja odreðenih radnji i pokretanja postupaka pred nadležnim sudovima i drugim organima. Paoviæ Jekniæ je objasnila da je DRI oblik institucionalne, eksterne, nezavisne, struène i objektivne budžetske kontrole koja je najefikasniji, najuspiješniji i najznaèajniji oblik kontrole trošenja budžetskih sredstava u svim savremenim državama. Zbog toga joj se daje znaèaj “Vrhovnog organa kontrole“. Ona je kazala da je u svijetu danas ova vrsta kontrole organizovana ili kao Vrhovna revizorska institucija sa generalnim revizorom javnih rashoda na èelu (Engleska, SAD, Kanada, Australija, Japan, Kina) ili kao Raèunovodstveni sud (Francuska, Italija, Njemaèka, Rumunija, Slovenija, Evropska unija) u zavisnosti od toga da li se prihvata anglosaksonsko ili romansko-germansko pravno shvatanje i praksa. »Ova kontrola u savremenim državama ima dugu tradiciju, tako da Revizorski sud u Njemaèkoj postoji još od 1714. godine, u Francuskoj od 1807. dok je, na primjer, Raèunovodstveni sud u Italiji formiran 1862. Državna revizorska institucija praktièno predstavlja kombinaciju navedena dva modela kontrole«, navela je Paoviæ Jekniæ . Ona je ocijenila da je DRI danas znaèajan subjekt u finansijsko-pravnom i parlamentarnom sistemu Crne Gore. »Izvještaji DRI pružaju Skupštini pouzdan i realan pokazatelj finansijskih kretanja i stvaraju joj neophodne uslove da kvalitetno i uspješno obavi svoju ulogu na planu politièke budžetske kontrole, a crnogorskim graðanima daju objektivnu informaciju o potrošnji budžetskih sredstava«, zakljuèila je Paoviæ Jekniæ. (kraj) bvm/sam