Beograd, (MINA-BUSINESS) – Pitanje socijalnog dijaloga i poštovanje zakonom utvrðenih prava radnika su, uz situacije s kojima se oni suoèavaju na radnim mjestima, neki od najznaèajnijih problema zaposlenih u Srbiji, ocijenili su predstavnici Saveza samostalnih sindikata te zemlje (SSSS). Predsjednik SSSS, Ljubisav Orboviæ, kazao je agenciji Mina-business da se socijalni dijalog ne može svesti samo na postojanje Socijalno-ekonomskog i savjeta za zapošljavanje, kao i Odbora socijalnih fondova. „Neophodna je stalna afirmacija dijaloga kako na državnom, tako i na lokalnom nivou. Bez uporišta u postojanju tripartitnih organa na svim nivoima strukture društva, nije moguæ demogratski efikasan razvoj i preduprjeðivanje negativnih tendencija. Iako reprezentativni sindikati, udruženja poslodavaca i predstavnici države uèestvuju u raspravama o pitanjima od opšteg znaèaja, ovi odnosi nijesu dostigli potreban nivo razvoja socijalnog dijaloga“, rekao je Orboviæ. On smatra da poveæanje produktivnosti ima kljuèni znaèaj za prevazilaženje problema sa kojima se Srbija suoèava na podruèju unutrašnjeg razvoja i u meðunarodnoj razmjeni. „Srbija mora izgraditi sopstveni model industrijske politike koji æe djelujuæi u okviru tržišnog mehanizma uticati na usmjeravanje industrijske proizvodnje i alokaciju njenih resursa u buduæi razvoj. Potrebno je stvaranje uslova za brži razvoj onih grana koje u postojeæim okolnostima meðunarodne konkurencije i tehnološkog razvoja pružaju više stope rasta i zaposlenosti, a u kojima faktori privrede iskazuju odreðenu relativnu prednost“, naveo je Orboviæ. Socijalni dijalog je, prema njegovim rijeèima, naroèito važan za oblast nesigurnog rada uz maksimalno angažovanje državnih, poslodavaèkih i sindikalnih subjekata na sprovoðenju pozitivnih zakona, preduprjeðenju sive ekonomije i afirmisanju dostojanstvenog rada. „Ukoliko se principi socijalne politike unesu u privredu, onda dolazimo do toga da treba da se gradi jedna eko socijalna tržišna privreda, pri èemu princip održivosti treba da bude u prvom planu“, kazao je Orboviæ. On je saopštio da su negativni efekti globalne ekonomske krize, koji se u Srbiji osjeæaju od 2008. godine, zahvatili industrijski i uslužni sektor, koji su u znatnoj mjeri obezbjeðivali izvoz i priliv deviza. „Došlo je do ukupnog pada svih ekonomskih parametara, pa i industrijske proizvodnje, što je poveæalo broj otpuštanja i nesigurnih radnih mjesta kao negativni efekat globalne recesije“, objasnio je Orboviæ. On je precizirao da je najveæi pad zabilježen u sektoru preraðivaèke industrije 20 odsto, graðevinarstva 16,1 odsto, hotela i restorana 11,8 odsto, vaðenja rude i kamena devet odsto i trgovine osam odsto. „Tržišni i finansijski pritisci su za šest mjeseci u 2009. godini zatvorili 17 hiljada privatnih radnji. Prema Anketi o radnoj snazi, 2007. godine, u Srbiji je bilo 2,66 miliona zaposlenih, da bi prema podacima iz oktobra prošle godine, taj broj bio 2,3 miliona“, saopštio je Orboviæ. On je dodao da se najveæi gubitak radnih mjesta odigrao u okviru preraðivaèke industrije, za kojom slijedi poljoprivreda, šumarstvo i vodoprivreda, saobraæaj, skladištenje i veze, privatni preduzetnici i kod njih zaposleni. „U Srbiji 39,22 hiljade zaposlenih sedmièno radi manje od 20 sati, što je fond sati koji ne obezbjeðuje sigurnost radnika. Sa druge strane 430,84 hiljade zaposlenih radi preko 50 sati sedmièno, što je više od evropskih i normi radnog vremena Meðunarodne organizacije rada (MOR)“, rekao je Orboviæ. On tvrdi da je èak 203,13 hiljada zaposlenih radilo više od 60 sati sedmièno, što samo po dovoljno govori o velièini problema u vezi sa nivoom zarada. „Sa jedne strane imamo nedovoljnu zaposlenost, a sa druge pretjeranu. Pri svemu tome se ne generišu nova radna mjesta. Tome treba dodati indikator da je 20,6 odsto zaposlenih kazalo da èesto radi uveèe, a 7,7 odsto da radi kod kuæe“, naveo je Orboviæ. Prosjeèna bruto zarada, sa pripadajuæim porezima i doprinosima, u Srbiji je u prvom kvartalu ove godine iznosila oko 519,3 EUR po trenutnom kursu, a neto 374,55 EUR. U najnepovoljnijem položaju su, kada je rijeè o zaradama, bili su zaposleni u proizvodnji drveta i proizvoda od drveta, kinematografska, televizijska i muzièka produkcija, kao i proizvodnja kože i predmeta od kože. Najviše zarade isplaæene su u uslužnim delatnostima u rudarstvu, u skladištenju i prateæim aktivnostima u saobraæaju i finansijskim uslugama. Orboviæ je naveo i da period od 2001. godine do danas karakteriše sistem relativno regresivnog oporezivanja zarada. „Zaposleni sa vrlo niskim prihodima, koja se kreæu oko 33 odsto prosjeène plate, plaæali su poreze i doprinose po stopi od 47 odsto, dok su oni sa platom koja je osam puta veæa od prosjeène, imali poresko optereæenje od svega 34,5 odsto“, kazao je Orboviæ. Prema studijama i procjenama, u Srbiji ima 300 hiljada neprijavljenih radnika, èija radna mjesta pripadaju kategoriji najnesigurnijih. Podaci iz septembra prošle godine pokazuju i da u Srbiji 47,95 hiljada zaposlenih nije primilo platu, dok je za 36,78 hiljada radnika ona u bruto iznosu bila manja od 180 EUR. Orboviæ smatra da za zaposlene u Srbiji jedan od osnovnih problema predstavlja djelimièna i nepotpuna primjena zakonskih propisa, iako su ta rješenja u osnovi pozitivna i zaposlenima garantuju odreðena prava. „Ono što želimo da postignemo je jaèanje demokratije i vladavine prava, politièka, privredna i institucionalna stabilnost, kako u Srbiji tako i u regionu, obezbjeðivanje okvira za politièki dijalog, podržavanje napora da se razvije meðunarodna saradnja, tranzicija ka funkcionalnoj tržišnoj privredi, unaprjeðenje ekonomskih odnosa izmeðu zemalja u regionu i podsticanje saradnje u društveno važnim oblastima“, saopštio je Orboviæ. On je naveo da su u cilju razrješenja navedenih problema preduzete i odreðene mjere kao što su nadzor nad monetarnom politikom, devizna podrška bankama, uvoðenje odreðenih mjera štednje, redefinisanje politike zapošljavanja i pitanja reindustrijalizacije, kao i definisanje drugih zakonskih i operativnih mjera. „U uslovima budžetskog deficita, kada je privreda suoèena sa problemom zaposlenosti i zapošljavanja, a znatan broj preduzeæa u fazi restrukturiranja, teško je razrješiti sve ekonomske i socijalne probleme. U tom smislu smatramo da upravo širi integracioni procesi i veæa ekonomska, meðudržavna i regionalna saradnja predstavljaju naèin da se problemi u znatnoj mjeri umanje i eliminišu“, poruèio je Orboviæ. (kraj) nar