Podgoica, (MINA) - Naučnoistraživačka zajednica Zapadnog Balkana ima znanja i potencijala, ali mora da osluškuje potrebe industrije i ponudi adekvatna rješenja, ocijenjeno je na Forumu o uspostavljanju centara izvrsnosti u Crnoj Gori. Na Forumu, koji je održan danas u zgradi Rektorata Univerziteta Crne Gore, učesnici su čuli uspješne priče iz regiona i Evrope i izazove i rizike u građenju naučne izvrnosti. Koordinatorka evropske mreže nacionalnih kontakt osoba (NCP H2020 Widening), Katarzyna Walczyk-Matuszyk, otvarajući Forum predstavila je studiju slučaja - Internacionalni institut za molekularnu biologiju u Varšavi, koji nekoliko poslednjih godina uspješno obezbjeđuje finansije iz EU fondova putem kolaboracija, sarađuje sa internacionalnim kompanijama i ima oko 140 zaposlenih. Specijalna gošća Foruma bila je Vesna Bengin Crnojević, jedna od osnivačica Instituta BioSense, prvi koji je dobio Teaming projekat iz jednog od najmoćnijih finansijskih instrumenata u evropskom fondu za finansiranje nauke - Horizont 2020. Ona, kako je saopšteno iz Ministarstva nauke, istakla da naučnoistraživačka zajednica Zapadnog Balkana posjeduje znanje i potencijal, ali da joj je potrebna i hrabrost kako bi krenula u ispunjenje svojih vizija. „Naučnoistraživačka zajednica mora da osluškuje potrebe industrije i ponudi adekvatna rješenja, jer njihova misija u današnjem svijetu mora biti, prije svega, jačanje industrijskog i ekonomskog potencijala jedne zemlje, a kada su u pitanju inovacije, treba voditi računa sve vrijeme o održivosti i uticaju proizvoda na društvo“, ocijenila je Bengin Crnojević. Ministarka nauke, Sanja Damjanović, predstavila je učesnicima Inicijativu za uspostavljanje međunarodnog naučnog instituta za održive tehnologije na prostoru Jugoistočne Evrope, i političke i naučne korake koji su prethodili ovom regionalnom projektu, čiji je cilj da obezbijedi krupnu naučnu infrastrukturu i bude regionalni centar izvrnosti. Hadronska kancer terapija sa istraživanjima u Biomedicini pomoću protona i težih jona, izabrana opcija za ovaj regionalni projekat, predstavlja najsavremeniji način za liječenje velikog broja vrsta kancera. Projekat bi bio jedistven u svijetu jer bi 50 odsto vremena bilo odvojeno za istraživanje, koje se u ovoj mjeri ne odvija nigdje u svijetu. Uspostavljanje ovakvog regionalnog centra izvrsnosti bi znatno uticalo na ekonomski razvoj, poboljšanje životnog standarda, otvaranje atraktivnih radnih mjesta, posebno za mlade ljude i ublažilo „odliv talenata“ koji je jedan od najvećih problema u regionu. EU je u okviru svog glavnog programa za istraživanje i inovacije, Horizont 2020, otvorila mogućnosti za projekte kojima se podržava podizanje nivoa naučne i inovacione izvrsnosti u zemljama sa slabijim nivoom razvoja. Nedavno je otvoren konkurs za tvining projekte, a uskoro će biti otvoren i poziv za ERA Chair (European Research Area Chair), dok se 2020. godine planira novi poziv za krupne „Teaming“ projekte namijenjene novim centrima izvrsnosti. Učesnici će sjutra moći da se upoznaju sa konkursima iz programa H2020 (WIDESPREAD-03-2018) namijenjenih širenju izvrsnosti i čuju kako mogu izgraditi svoju poziciju na evropskoj mapi naučne izvrsnosti. (kraj) nim/žug