Podgorica, (MINA) – Zagaðenje izazvano poljoprivrednim aktivnostima je najveæa prijetnja za ekosistem Skadarskog jezera, saopšteno je danas na konferenciji koju je organizovala nevladina organizacija (NVO) Grin houm /Green Home/. Na konferenciji su predstavljeni rezultati projekta Primjena integralnog upravljanja ekosistemom Skadarskog jezera, koji je ta NVO realizovala u partnerstvu sa Istraživaèkim centrom za ruralni razvoj iz Albanije, Ulcinj Biznis Alijansom i organizacijom Ilber iz Skadra. Predstavnik Grin houma, Jovana Janjuševiæ, kazala je da je ta NVO u proteklih 18 mjeseci uèestvovala u izradi razlièitih studija, èiji je cilj procjena stanja ekosistema Skadarskog jezera. Prema njenim rijeèima, najznaèajnije su studija o zagaðenje Skadarskog jezera, Procjena projekata i inicijativa implementiranih u posljednjih deset godina, Akcioni plan za oèuvanje biodiverziteta Skadarskog jezera i Klasifikacija i pregled stanja staništa i vrsta na osnovu trenutnih uslova na jezeru. „Jedna od najveæih prijetnji za ekosistem Skadarskog jezera predstavlja zagaðenje izazvano poljoprivrednim aktivnostima koje se odvijaju na širem podruèju jezera“, kazala je Janjuševiæ. U tom pogledu, kako je navela, ne postoje zvanièni podaci o kolièinama i uticajima na živi sistem jezera. „Ali se može govoriti o približnim sumama, gdje svakako najveæi negativan uticaj ima preduzeæe Plantaže, koje u svom radu koristi veliki broj pesticida - 80 tona godišnje, koji otièu ili putem podzemnih voda dospjevaju direktno u jezero“, rekla je Janjuševiæ. Studija je pokazala da su, pored poljoprivrede, najveæa prijetnja za biodiverzitet jezera otpadne vode, koje preko Zete dolaze iz Nikšiæa i Danilovgrada, preko Moraèe iz Podgorice, sa Cetinja preko Crnojeviæa rijeke kao i iz Skadra i manjih mjesta na obodu jezera u Albaniji, u obimu od 39 miliona tona godišnje. Janjuševiæ je naglasila da se radi o netretiranim otpadnim vodama, koje zbog unosa velike kolièine organske materije utièu na eutrofikaciju jezera. „Evidentan rezultat te pojave je zarastanje jezerske površine vodnim biljem, koje je u periodu od 30 godina poraslo za èitavih 23 odsto -od treæine jezera 1981. do više od polovine 2012. godine, i predstavlja alarmantan podatak koji zahtjeva hitnu intervenciju“, kazala je ona. Janjuševiæ je pojasnila da se na taj naèin mijenja ekološki karakter jezera što, kako je navela, može za vrlo kratko vrijeme narušiti biološku ravnotežu direktno utièuæi ne samo na biodiverzitet, veæ i na ekonomske aktivnosti lokalnih zajednica koje žive od jezera. „Preostalih 30 miliona tona predstavljaju otpadne vode koje u jezero dospjevaju preko proizvodnih procesa Kombinata aluminijuma Podgorica, što znaèi da je ukupna kolièina netretiranih otpadnih voda koje dospjevaju u jezero 69 miliona tona godišnje“, precizirala je ona. Janjuševiæ je podsjetila da je u posljednjih deset godina meðunarodna zajednica donirala preko deset miliona EUR sa ciljem uspostavljanja efikasne prekograniène saradnje, kako bi se na nivou dvije države upravljalo zajednièkim prirodnim resursom. Studija je pokazala da implementirani projekti nijesu imali konkretan i sistematizovan pristup, niti je izvršena procjena neposedne koristi koje su lokalne zajednice imale njihovom implementacijom. „Danas smo suoèeni sa gotovo istim problemima kao i prije deset godina, a to su nedostatak zajednièkog upravljanja, vršenje monitoringa vezanog pojedinaènim ad hoc projektnim moguænostima, nepostojanje baze podataka i transparentnosti uraðenih analiza i istraživanja koje su vršene fragmentisano, problemi krivolova, otpadnih voda i ekstenzivne poljoprivredne aktivnosti“, navela je ona. Prema njenim rijeèima, iz svega toga može se zakljuèiti da prekogranièna saradnja, izuzimajuæi pojedinaène projeke, gotovo da i ne postoji. „To ukazujena potrebu za hitnim akcijama nadležnih institucija kako bi se zaštiæena podruèja valorizovala na adekvatan i održiv naèin, kao i sprovoðenje neophodnih mjera kontrole nelegalnih aktivnosti i veæa budžetska izdvajanja u svrhu funkcionisanja važnog segmenta kakva su zaštiæena podruèja“, kazala je Janjuševiæ. Ona je rekla da je u toku trajanja projekta, u radu sa poljoprivrednicima iz regiona, proistekla Inicijativa uspostavljanja baze poljoprivrednih podataka za region Skadarskog jezera. „Iako je baza planirana za podruèje Skadarskog jezera, taènije opštine Podgoricu, odnosno gradske opštine Tuzi i Golubovci, Bar, Cetinje i Ulcinj, ona æe biti dostupna i drugim zainteresovanim opštinama u Crnoj Gori i Albaniji“, pojasnila je Janjuševiæ. Ona je kazala da je ideja vodilja te baze uspostavljanje adekvatnog mehanizma praæenja podataka iz oblasti poljoprivrede, sa ciljem procjene informacija koje bi ukazivale na evenutualna zagaðenja životne sredine uzrokovana ekstenzivnim poljoprivrednim aktivnostima. „Na taj naèin pored samoodrživosti, podaci æe ujedno biti lako dostupni javnosti, što je jedan od osnovnih preduslova zdravog društva sa tendencijom ekološki prihvatljive poljoprivredne proizvodnje“, dodala je Janjuševiæ. Projekat Primjena integralnog upravljanja ekosistemom Skadarskog jezera finansijski su podržale delegacije Evropske unije u Crnoj Gori i Albaniji. (kraj) gop/isf