Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Najkraæi rok u kome zemlja može da postane èlan Svjetske trgovinske organizacije (STO) je oko 2,5 godine, a pristupanje može da traje i do 15, kao u sluèaju Kine, ocjenjuju eksperti projekta za pristup Savezne Republike Jugoslavije (SRJ). Na projektu pristupanja rade eksperti Kancelarije amerièke vlade za meðunarodnu pomoæ i razvoj USAID, koji smatraju da bi SRJ mogla da postane èlan STO za najmanje tri godine. Na pristup u STO, koja ima 144 èlana, èeka oko 30 zemalja, a trajanje ovog procesa zavisi od toga da li se vrijeme raèuna od dana podnošenja prijave ili dostavljanja memoranduma. Èlan STO može biti bilo koja država ili carinska teritorija sa autonomnom carinskom politikom, a pristupanje se realizuje kroz pregovore nakon formiranja radne grupe. Èlanstvo podrazumijeva privilegije sigurnosti i predvidljivosti trgovanja u STO, ali i obaveze otvaranja tržišta i prihvatanje pravila organizacije. Prema važeæim pravilima, pristupanje poèinje kada zemlja kandidat dostavi prijavu generalnom savjetu STO i on formira radnu grupu. Vlada zemlje kandidata mora da informiše radnu grupu o svim aspektima svoje spoljnotrgovinske i ekonomske politike, odnosno sastavi memorandum o spoljnotrgovinskom režimu. Memorandum ukljuèuje i podatke o carinskim stopama i propisima iz oblasti spoljne trgovine robom, uslugama i intelektualnom svojinom. Po prijemu memoranduma radna grupa može da traži dodatne informacije, a kada primi odgovore zakazuje prvi sastanak i razmatra memorandum. U sluèaju SRJ, prvi sastanak radne grupe o pridruživanju zemlje STO najavljen je za decembar. Kandidati vode bilateralne pregovore sa èlanicama o carinskim stopama, poljoprivredi i uslugama, ali se oni odnose i na ostale zemlje ukljuèene u STO. Rezultati pregovora su izvozne moguænosti i garancije koje èlanice STO mogu da oèekuju kada im se zemlja kandidat pridruži, a obaveze koje prihvata mogu se smatrati “plaæanjem ulaznice”. Radna grupa rezimira diskusije sa sastanaka i priprema liste dogovorenih ustupaka i obaveza za robu i usluge, kao i nacrt odluke o protokolu o pristupanju, u kom su definisani uslovi prijema. Ovi dokumenti æe biti dostavljeni generalnom savjetu i ministarskoj konferenciji STO, a kad ih ovi organi usvoje stupa na snagu protokol o pristupanju. Zemlja kandidat prihvata isti paket odluka, uglavnom ratifikacijom u Parlamentu, a 30 dana kasnije postaje èlanica STO. Pridruživanje ovoj organizaciji omoguæuje domaæim kompanijama lakšu meðunarodnu trgovinu, a svjetskim investiranje u zemlju èlanicu. STO pokriva oko 97 odsto svjetske trgovine ili promet vrijedan preko 6,5 milijardi USD, a u naredne dvije godine oèekuje sa da taj procenat bude èak 99 odsto. (kraj) anf