Podgorica, (MINA-BUSINESS) - Bankarskom ombudsmanu se u toku prošle godine obratilo ukupno 456 klijenata, žiranata i graðana, dok je 56 prigovora, koji su se uglavnom odnosili na banke, procesuirano, saopštio je bankarski ombudsman, Halil Kalaè. “U prošloj godini je u odnosu na 2013, zabilježeno sedam odsto manje posjeta bankarskom ombudsmanu. Ukoliko se taj broj tretira kao uzorak, može se konstatovati da je u prošloj godini bilo sedam odsto manje povreda finansijskih prava klijenata i žiranata nego 2013. godini”, rekao je Kalaè agenciji Mina-business. On je kazao da se od ukupnog broja prigovora, 75 odsto odnosilo na klijente, a 25 odsto na žirante. Od 56 procesuiranih zahtjeva 47 se odnosilo na banke, šest na mikrofinansijske institucije (MFI), a tri na Ministarstvo finansija. Kalaè je dodao da su 43 odsto procesuiranih prigovora podnijeli klijenti banaka i MFI, a 13 žiranti. “Zakon o potrošaèkim kreditima, koji je poèeo sa primjenom poèetkom prošle godine, u znaèajnoj mjeri je pobošljao informisanost graðana u poslovanju sa bankama i MFI. Graðani su informisaniji o moguænosti da zaštitu finansijskih prava prvo traže prigovorom banci i MFI, pa tek onda kod nadležnih organa i bankarskog ombudsmana”, naveo je Kalaè. On je rekao da se brojni interni postupci vode kod banaka i MFI, koje prigovore klijenata blagovremenije rješavaju u odnosu na prethodne godine. “U prošloj godini, kao i 2013, nije bilo prijave krivotvorenja žiranstva, što govori da je ta pojava kod banaka znatno suzbijena. Brojni postupci za zaštitu finansijskih prava kod sudova su u toku, zbog krivotvorenja žiranstva u periodu kreditne ekspanzije”, saopštio je Kalaè. Kada je rijeè o prigovorima klijenata, on je naveo da su ih podnosili graðani i preduzeæa. Prigovori graðana, koji su procesuirani, odnosili su se kredite, raèune, depozite i platne kartice. “Veæina prigovora kada su u pitanju krediti odnosila se na period kreditne ekspanzije od 2006. do 2009. godine. Kada su u pitanju platne kartice, prigovori su se odnosili na visinu kamate i druge troškove kod kreditnih i debitnih kartica”, naveo je Kalaè. On je dodao da je kod tekuæih raèuna graðana najviše prigovora bilo na visinu kamate kod dozvoljenih minusnih stanja, a kod depozita na staru deviznu i dinarsku štednju i taènost i redovnost obraèuna kamate na depozite. Kalaè je saopštio da se najviše prigovora na zajmove odnosilo na stambene, potrošaèke i overdraft kredite. “Kada su u pitanju stambeni krediti, radi se o hipotekarnim, koji su indeksiranim u švajcarskim francima. Kod tih stambenih kredita, osnovna primjedba je da je Hypo Alpe Adria banka (HAAB) plasirala bankarski poroizvod visokog rizika, a da o tome nije u dovoljnoj mjeri obavijestila potencijalne klijente, kao i da je ugovorima u tim kreditnim aranžmanima sav rizik prebacila na njih i njihove jemce”, objasnio je Kalaè. On je dodao da klijenti nijesu razumjeli korišæenje tog bankarskog proizvoda i visok rizik koji ga može pratiti. “Kao posljedica rasta kursa švajcarskog franka u odnosu na euro, nastao je visok obraèun valutnih razlika, koji su uveæali glavnicu kredita, što je izazvalo veæi iznos kamata i dovelo da poveæanja duga, tako da i poslije višegodišnjeg izmirenja obaveza klijenti duguju više nego kada su regulisali kredit”, naveo je Kalaè. On je rekao da je HAAB odbila prigovore klijenata na visinu obraèuna duga i nije prihvatila preporuku bankarskog ombudsmana za rješavanje tog problema, zbog èega su klijenti podnijeli kolektivnu tužbu nadležnom sudu. “Kada su u pitanju potrošaèki krediti, prigovori su se odnosili na visinu kamatne stope i drugih troškova koji prate korišæenje zajma. Klijenti su se žalili i na jednostrani raskid ugovora, neprihvatanje reprograma i pokretanje postupka za naplatu potraživanja iz fiducija i hipoteka, preko javnih izvršitelja”, saopštio je Kalaè. On je dodao da su se prigovori na overdraft kredite, odnosno dozvoljeni minus na tekuæim raèunima graðana, odnosili na visinu kamatne stope koje su banke obraèunavale. “Pokazalo se da je ta vrsta kredita i korišæenje platnih kartica, najskuplji bankarski proizvodi kod nas”, rekao je Kalaè. On je kazao da su se klijenti prošle godine žalili i na visoke kamatne stope kod kredita odobrenih privredi i graðanima. Prema podacima CBCG, prosjeèna ponderisana efektivna kamatna stopa na ukupno odobrene kredite u oktobru kod banaka bila 9,28 odsto, a kod MFI 26 odsto. Kalaè je saopštio da je procesuirano 11 prigovora koji su se odnosili na raèune graðana. “Oni se odnose na blokadu više od 50 odsto primanja, neinformisanost o stanju raèuna, visinu provizije za njegovo održavanje i zatvaranje. Prigovori korisnika raèuna odnosili su se i na visinu kamatne stope na odobrena minusna stanja na tekuæim raèunima, koja je visoka i kretala se i iznad 20 odsto na godišnjem nivou”, rekao je Kalaè. On je dodao da su procesuirana i èetiri prigovora na depozite, koji su se odnosili na staru deviznu štednju, oroèenu štednju i taènost obraèuna kamate u odnosu na oroèenje. Procesuirano je i šest prigovora na platne kartice, koji su se odnosili na dug, visinu troškova održavanja i visinu kamatne stope. Prigovori žiranata su se, kako je naveo Kalaè, odnosili na kreditne aranžmane u kojima su bili jemci, uglavnom u periodu kreditne ekspanzije, a njihova realizacija je u toku. “Žiranti su prigovarali jer vraæaju tuði kredit, a po tom osnovu su im blokirani raèuni sa prihodima, tako da su dovedeni u tešku materijalnu situaciju. Banke i MFI ne èine sve da te kredite naplate od klijenata, nego ih naplaæuju od žiranata”, saopštio je Kalaè. On je dodao da su se prigovori odnosili i na nedostupnost informacija o klijentu, dokumentacije i ugovora o kreditu, o visini duga klijenta i drugim žirantima po kreditu. Od ukupno 13 procesuiranih postupaka, žiranti su u najveæem broju postupaka prigovarali zbog blokade zarade ili penzije više od 50 odsto, kao i zbog blokade odobrenog minusa na tekuæem raèunu. “U dva postupka, žiranti su prigovarali na žiranstvo i odobravanje kredita na osnovu kriviènih radnji, prevare, falsifikovanja i zloupotrebe isprava, iz perioda kreditne ekspanzije”, kazao je Kalaè. On je saopštio i da se najviše prigovora preduzetnika odnosilo na kreditne aranžmane iz perioda kreditne ekspanzije, èija je realizacija u toku. “Primjedbe su se odnosile i na neprihvatanje reprograma kredita po nepovoljnijim uslovima od stanja iz ugovora o kreditu. Preduzetnici su se žalili i na visoke kamatne stope na novoodobrene i kredite u otplati”, kazao je Kalaè. On je dodao da su se preduzetnici i preduzeæa žalili i na neodobravanje novih kredita, na blokadu raèuna i pogoršanje stanja nelikvidnosti. “Opšti je utisak da su kamatne stope visoke i da su nepovoljni uslovi kredita za pokretanje novog biznisa, brži ekonomski oporavak i otvaranje novih radnih mjesta”, zakljuèio je Kalaè. (kraj) nar/jlb