Podgorica, (Montena - business) – Vlada u iduæoj godini oèekuje rast društvenog proizvoda (DP) od 1,85 milijardi DEM, koji æe biti za šest odsto veæi u odnosu na ovogodišnji. Crna Gora se mora sresti sama sa sobom i svojim relanim moguænostima. Poveæanje broja zaposlenih u državnoj administraciji biæe zaustavljeno, kaže u razgovoru za Montenu-business potpredsjednik Vlade za finansijski sistem Žarko Rakèeviæ. - Da li smatrate da je plan budžeta za narednu godinu relan? Plan budžeta za narednu godinu jeste relan, posebno kada se uporedi sa ovogodišnjim koji je oko 600 miliona DEM, iako je prvenstveno bio planiran na skoro 450. Prema procjeni ministarstva finansija društveni proizvod u narednoj godini biæe veæi za šest odsto u odnosu na ovogodišnji, odnosno 1,85 milijardi DEM. Normalni okviri uèešæa budžeta u DP su 25 do 30 odsto. Planirani budžet od 670 miliona DEM, umanjen za iznos transfera iznosi 567 miliona DEM i uklapa se u ovih 30 odsto uèešæa u DP. Budžet za narednu godinu jeste veliki, ali moramo prihvatiti èinjenicu da u Crnoj Gori postoji preglomazan državni aparat. Insistirao sam, što je i prihvaæeno na sjednici Vlade, da se obustavi novo zapošljavanje u državnoj administraciji. U prvih nekoliko mjeseci ove godine broj zaposlenih poveæan je sa oko 26,9 na preko 27,8 hiljada, odnosno za 878 osoba, što je za Crnu Goru neprihvatljivo. Poveæanjem broja zaposlenih i rastom koeficijenata, ovogodišnji budžet poveæan je za 36 do 39 miliona DEM. Kada je u pitanju državna administracija, najveæi broj zaposlenih èine radnici velikih državnh sistema, dok ih je u Vladi najmanje. Pojedini korisnici budžeta tražili su da se u ovoj godini zaposli dodatnih 856 ljudi, ali je taj zahtjev Vlada odbila. Veæa cijena rada od 90 DEM, koja je odobrena ove godine u znatnoj mjeri odraziæe se na poveæanje budžeta. Od 670 miliona, za bruto zarade opredijeljeno je 240, dok je za ostala primanja i naknade zaposlenih izdvojeno 26 miliona DEM. - Koje novine donosi plan budžeta za narednu godinu? Naredne godine Crna Gora æe se sresti sama sa sobom i svojim relanim moguænostima. Neæe biti hiper inflatornog finsiranja budžeta. Imamo zdravu valutu marku, od januara æemo imati euro. Prihodi od tranzita cigareta gotovo su svedeni na nulu. Naredna godina biæe posljednja u kojoj æe Crna Gora dobiti meðunarodne donacije, koje su u posljednje tri godine bile velike. Kada se govori o rashodima svi su kompetentni i tretiraju budžet kao bunar želja, ali kada doðe red na izvore prihoda, onda je mnogo manje onih koji žele da se bave time kako ostvariti relane prihode. Vjerujem da je Crna Gora održiv ekonomski sistem, posebno kada, nakon 11 godina izolacije i posrtanja gotovo da veæ ove godine obezbjeðujemo ravnotežu prihoda i rashoda. - Kolika æe biti bespovratna pomoæ, pozajmice i krediti? Prema našoj procjeni, od pomoæi odobrene u Kongresu SAD, koja iznosi 45 miliona USD, 15 miliona æe biti opredijeljeno za potrebe budžeta. Budžetom je planirano da bespovratna pomoæ bude 57 miliona DEM. Dakle 31 milion DEM amerièke pomoæi, a od EU oèekujemo ostatak do 57 miliona. Planirano je da pozajmice i kredite od domaæih bankarskih institucija iznose nešto oko 40 miliona DEM, s tim što to ne tretira kao budžetski deficit, jer smo u narednoj godini dužni da otplatimo dugovanja domaæim finansijskim institucijama u iznosu od 31 milion DEM. Prvi put na rashodnoj strani budžeta nakon 11 godina izolacije, pojavljuje se stavka ino kamata i to od oko 46 miliona DEM. Pp osnovu kamata, narednih godina moraæemo da izmirujemo ono što nijesmo plaæali protekle decenije, moraæemo da vraæamo dugove koji su nastali 60 – tih, 70 - tih i 80 - tih godina. - Koliko æe novca biti opredijeljeno za razvoj malog i srednjeg biznisa? Planiramo da iz tekuæe budžetske rezerve od 19 miliona DEM, za razvoj malog i srednjeg biznisa izdvojimo 10, a za stimulisanje izvoza tri miliona DEM. Agenciji za razvoj malog i srednjeg biznisa opredijelili smo dodatnih èetiri miliona. Dakle, od 14 miliona DEM, koliko je ukupno planirano da se opredijeli za ovu namjenu, oko 50 odsto biæe upuæeno za proizvodne programe iz oblasti poljoprivrede. Resursi su nam veoma ogranièeni, ulazimo u fazu oporavka i obnove i treba da vodimo politiku koja æe imati prioritete. Za nas je sada prioritet socijalna politika, u okviru koje je 56 miliona opredijeljeno za socijalnu zaštitu i razvoj malog i srednjeg biznisa u oblasti proizvodnje. - Budžetom je planirano da se pet miliona DEM opredijeli za izgradnju stanova zaposlenima u državnoj administraciji. Kome su oni namijenjeni? U državnoj administraciji ima preko 27 hiljada zaposlenih, meðu kojima su sudije, profesori i ljekari. Ovaj iznos, od pet miliona, opredijeliæe se za izgradnju stanova upravo za njih. Taj iznos se ne odnosi na republièke funkcionere i on je zaista minimalan u odnosu na potrebe onih koji su u teškoj situaciji. - Koliki iznos je namijenjen ministarstvu turizma i da li mislite da za ovo ministarstvo treba izdvojitiviše novca, s obzirom da ono zastupa prioritetnu razvojnu granu Crne Gore. Ministarstvu turizma je opredijeljeno preko 2,4 miliona DEM, u okviru èega Turistièkoj organizaciji 1,6 miliona. Smatram da je potrebno ispitati efekte koji su do sada postignuti turistièkom propagandom i prezentacijom. Moram priznati da imam rezerve oko efekata dosadašnje turistièke propagande. Trebalo bi sagledati dosadašnje prisustvo ogromnom broju sajmova na koje su uèestvovali domaæi turistièki poslenici i koliko se to odrazilo na dolazak turista iz tih zemalja. Nije samo važno budžetom opredijeliti novac za putovanje na sajmove veæ i time postiæi efekte. Mislim da se sada u tom pravcu vuku dobri potezi. - Koji su po Vama prioriteti razvoja Crne Gore? Vjerujem da je razvoj malog i srednjeg biznisa naša buduænost. Za kreditne linije i mikro kredite koje je i do sada davao Zavod za zapošljavanje opredijelili smo šest miliona DEM. Na to treba dodati 14 miliona za razvoj srednjeg biznisa kao i tri miliona od priodaje aviona. Sa 23 miliona DEM, uz slobodna sredstva i dobru volju poslovih banaka nadam se da æemo uspjeti da narednu godinu oznaèimo kao godinu proizvodnje i fer biznisa. To ne znaèi da ne treba sanirati velike pogone, ali moramo biti svjesni da veliki broj veæih kolektiva ima najveæe gubitke u Crnoj Gori. Ne bismo smjeli kao do sada stalno da »sipamo« onima koji prave najveæe probleme Crnoj Gori. (kraj) Kristina Ðukanoviæ