Podgorica, (MINA) – U Crnoj Gori postoji realna potreba za regulisanje materije koja se tièe organizacije i procesnog položaja sudskih vještaka, ocijenjeno je u Studiji o sudskom vještaèenju u Crnoj Gori koju je uradila Graðanska alijansa. Iz te nevladine organizacije (NVO) su pojasnili da su, u svom strateškom planu za ovu i narednu godinu, u poseban fokus stavili monitoring rada sudova, kroz koji je identifikovana potreba za detaljnijom analizom rada sudskih vještaka. „Postoji realna potreba i dosta prostora za regulisanje materije koja se tièe organizacije i procesnog položaja vještaka“, smatraju u GA. Prema njihovim rijeèima, postoje razlièiti stavovi po pojedinim pitanjima, što uslovljava potrebu zakonodavne i suštinske reforme u ovoj oblasti. „Nedopustivo je da se razlièiti stavovi javljaju èak i pri nekim elementarnim èinjenicnim stvarima, kao što je pitanje da li u Crnoj Gori imamo ili nemamo sve struène profile koji mogu zadovoljiti potrebe kvalitetnog i efikasnog sudskog postupka“, ocijenjeno je u Studiji. Konstatovano je da je na medijske navode, poput onih da li postoje nerazumna kašnjenja u isplati naknada za rad vještaka, nemoguæe dobiti odgovor. „Potrebno je naæi rješenje za efektivniju kontrolu rada vještaka i efikasnije mjere za pokretanje postupka njihove odgovornosti, za šta u posmatranom periodu nije bilo primjera“, zakljuèeno je u Studiji. U GA smatraju da treba napraviti analizu oborenih nalaza vještaka i u sluèajevima kada se utvrdi poveæan stepen oborenih vještaèenja, presispitati njihov rad i pokrenuti odgovornost. „Posebno su novinari ukazivali na sluèajeve suðenja koja su bila pod visokom pažnjom javnosti, u kojima nalazi jedanog vještaka, èije je ime poznato autorima istrživanja, više puta bivaju oboreni“, navodi se u Studiji. GA podsjeæa da je Zakonom o sudskim vještacima predviðeno da vještak može biti razriješen pred komisijom koja ih imenuje na predlog predsjednika suda ili sudije. „Ali tu moguænost nijesu koristili predsjednici osnovnih sudova u ovoj godini, kao ni sudije iako su u pojedinim sluèajevima izricali novèane kazne za vještake koji nijesu ispoštovali rokove, ili im je izvještaj bio nepotpun“, konstatovali su autori Studije. U tom dokumentu se navodi da je u drugoj polovini godine bitno smanjeno neopravdano odsustvo ili odsustvo uopšte vještaka sa suðenja na koje su bili uredno pozvani. U GA smatraju da najvjerovatniji razlog leži u èinjenici da sudovi, za razliku od ranije prakse, sada efektivno kažnjavaju advokate i vještake za neopravdano odsustvo sa roèišta i održavanje procesne discipline. U Studiji je ocijenjeno da, osim specijalizovanih struènih radova, postoji potreba za izradom sveobuhvatne analize o uticaju vještaka na tok i ishod sudskog postupka, èime bi se otklonile sumnje oko toga da li i na koji naèin vještaci opstruiraju sudski postupak, ili doprinose njegovoj efikasnosti. „Evidentno je da u ovaj projekat moraju biti ukljuèeni jednako vještaci, kao i oni koji donose odluke o njihovom angažovanju. Imputi gradanskih udruženja i graðana mogu otvoriti, i iz same njihove percepcije, neka pitanja koja u pravnièkoj javnosti ostaju zapostavljena“, smatraju u GA. Potrebno je, kako navode, uraditi dodatne finansijske analize i ispitati moguænosti uticaja finansijskih indikatora na planu poboljšanja uslova za rad vještaka. „Iako postoje tvrdnje da postoji odgovarajuca tehnièka opremljenost, veæina vještaka sa kojima smo razgovarali upuæuje na nedostatak kvalitetne i atestirane opreme, što je elementarni preduslov za kvalitetan rad na složenim i komplikovanim vještaèenjima“, navodi se u zakljuècima Studije. Dodaje se da su stranke, prvenstveno u parniènim postupcma, ukazale na to da treba preispitati tarife vještaka i prilagoditi ih socio-ekonomskoj situciji u Crnoj Gori. Izradu Studije pomogla je Ambasada Norveške u Beogradu, a u radu su korišæene tehnike istraživanja na terenu - monitoring suðenja, press kliping, pravne analize, intervjua, analiza zvanicnih izvještaja državnih institucija i NVO sektora. (kraj) gop