Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Kompanije Rusal i nekadašnji Sibal, sada Bejzik element /Basic Element/ da bi izbjegle plaæanje dažbina koriste izvozno-uvozne šeme sa povezanim trgovinskim kompanijama i bankama registrovanim u of šor /off shore/ zonama, takozvanim «poreskim rajevima», ocjena je ruske organizacije SATCOR. U izvještaju SATCOR-a, koji je medijima danas dostavljen iz nevladine organizacije Grupa za promjene (GZP), navodi se da su te finansijske šeme pogodne za pranje novca ruskog organizovanog kriminala. Na primjerima kompanija Rusal i Sibal ta organizacija je pokušala da objasni šemu takozvanog «tarifiranja» u aluminijskoj industriji, u kojoj trgovac iz of šor zone fabrici topionièaru obezbijedi neophodnu kolièinu glinice, a kasnije mu plaæa samo trošak izvoznih usluga. «Ruska metalurška fabrika dobija samo minimalan dio profita, koji ne pokriva èak ni njene neposredne troškove. Tako, da bi obnovio sredstva, topionièar prihvata plaæanje u svakom obliku, ukljuèujuæi ono u raèunima za energiju. Ovaj oèigledno kriminalni karakter takvih dilova u Rusiji je dobro poznat», navodi se u izvještaju koji je SATCOR predstavio na Meðunarodnoj konferenciji o pranju novca u Londonu 2002. godine. U izvještajima Rusala i Sibala u SATCOR-u vide protivrjeènosti u odnosu kolièine glinice i proizvedenog aluminijuma, koja iznosi od 1,96 do 1,92 hiljada tona za jednu metala. Primijeæeno je i da je u nekim sluèajevima modernija topionica upotrebljavala sirovinu višeg kvaliteta, ali je na papiru odnos sa proizvedenom kolièinom aluminijuma bio veæi. Troškovi obrade tone aluminijuma, prema podacima SATCOR-a, variraju od ugovora do ugovora, a iznose 330 do 650 USD po toni. «Moguæe je da su neki ugovori sklopljeni po damping cijenama kako bi se stekao veæi profit, koji se akumulira na of šor raèunima. Na kraju, obezbjeðenje za glinicu je u tim ugovorima oèigledno precijenjeno, èak iako se uzme u obzir potencijalni komercijalni rizik, a iznosi 293 prema 195 USD po toni, gotovo dvostruko više», smatraju u SATCOR-u. Analizom strukture plaæanja u ruskoj aluminijskoj industriji u organizaciji zakljuèuju da topionice ne mogu legitimno pokriti proizvodne troškove, a da gotovo sav profit od prodaje, odnosno svaki treæi dolar, ostaje u rukama of šor kompanija. «Procjenjuje se da profit koji stièu of šor kompanije, koje na ovaj naèin peru novac, iznosi od 1,4 do 1,8 milijardi USD», navodi se u izvještaju. Od banaka koje su navodno uèestvovale u operacijama Rusala i Sibala, navedene su Rajfajzen /Raiffeisen Zentralbank/, Frst junion /Fisrt Union Bank International/, Sitibank /Citybank/ Biznis Mediterejnian /Business Mediterranean Bank/, Bank nasional d Pari /Banque Nationale de Paris/, Junajted juropian /United European Bank/, Latvijan trejd /Latvian Trade Bank/, ABN-AMRO, Frst junion internešnel /First Union International Bank/, Benk ov Njujork /Bank of New York/ i Moskovski delovoj mir /Moskovskiy delovoy mir/. Uèesnici u šemama su trgovinske kompanije iz Gibraltara i Paname, Rual trejd /Rual Trade ltd/, Runikom trejd /Runicom/, Metker menadžment /Metcare Management/, Unimetal, kao i stotine drugih koje su korištene i za pranje novca u Njemaèkoj, Švajcarskoj, Lihtenštajnu i Kipru. U SATCOR-u ocjenjuju da izvoz i uvoz kriminalnog kapitala mogu izbaciti iz ravnoteže èak i najrazvijeniju privredu i stvoriti štetnu neravnotežu u globalnim ekonomskim odnosima. «Upumpavanje državne ekonomije spekulativnim kapitalom može da uništi ekonomsku stabilnost i, ukoliko se koriste odgovarajuæi kriminalni metodi, èak i politièki i pravni teren te države», navodi se u izvještaju. «Zato podržavamo stav nekih struènjaka i u Rusiji i na Zapadu da sam izvoz kapitala ima kriminalni potencijal ukoliko se njime direktno ne ostvaruje cilj profitabilnog plasiranja novca u efikasan ekonomski sektor». (kraj) dmc/anf