Podgorica, (MINA) – Evropski sud za ljudska je, od početka rada do kraja prošle godine, donio 1.150 presuda u odnosu na zemlje Zapadnog Balkana, od čega 68 u predmetima protiv Crne Gore. To se navodi u analizi sudske prakse Evropskog suda za ljudska prava u odnosu na zemlje Zapadnog Balkana, objavljenoj u stručnom časopisu “Pravna hronika”, koji izdaje Visoko sudsko i tužilačko vijeće Bosne i Hercegovine (BiH) i AIRE centar. “Analiza upućuje da je od početka rada do 31. decembra 2021. godine u odnosu na ove zemlje izrekao 1.150 presuda. Sud je izrekao ukupno 86 presuda u predmetima protiv Albanije, 105 protiv BiH, 474 protiv Hrvatske, 185 protiv Sjeverne Makedonije, 68 protiv Crne Gore i 232 protiv Srbije”, kaže se u analizi. Dodaje se da je broj neriješenih predmeta pred Sudom krajem prošle godine iznosio 70.150, u poređenju sa 61,5 hiljada krajem 2020. godine. Kako se navodi u saopštenju AIRE centra, to povećanje od 13 odsto može se donekle pripisati povećanju ukupnog broja podnesenih predstavki. “Pored toga, dok je došlo do pada broja predmeta dodijeljenih odborima, kao i do značajnog povećanja broja predmeta upućenih na razmatranje sudijama pojedincima, vijećima i Velikom vijeću”, dodaje se u analizi. Navodi se da, kada je u pitanju region, u prošloj godini se ističe nekoliko presuda koje predstavljaju značajan doprinos praksi Evropskog suda, od kojih se posebno ističe član 3, zabrana mučenja i nečovječnog i ponižavajućeg postupanja. U tim slučajevima, kako je pojašnjeno, sud je odlučio o predmetima vezanim za povredu procesnih aspekata člana 3. Kako je saopšteno, sud je konstatovao da pokretanje prekršajnog postupka kao i pogrešno obustavljanje krivičnog postupka iz formalnih razloga predstavljaju povredu procesnih obaveza države na osnovu člana 3. “Sud je takođe odlučio o predmetima u kojima su se podnosioci predstavki žalili na povrede materijalnih aspekata člana 3, na primjer na zlostavljanje tokom zadržavanja u policiji”, pojašnjava se u analizi. Dodaje se da se tu posebno ističu presude u predmetima Sabalić protiv Hrvatske i Zličić protiv Srbije. Iz AIRE centra su kazali da se, kada je riječ o pravu na pravično suđenje, takođe bilježi nekoliko važnih presuda i pitanja vezanih za Zapadni Balkan. “Podnosioci predstavki su se konkretno žalili na nedovoljno vrijeme za pripremu odbrane, pravičnost suđenja, dužinu postupka na nacionalnom nivou i ispunjenost uslova vezanih za sud obrazovan na osnovu zakona”, kaže se u analizi. Dodaje se da se to se posebno može sagledati kroz presude Galović protiv Hrvatske, Zličić protiv Srbije, Delić protiv Bosne i Hercegovine i Xhoxhaj protiv Albanije. Kako je saopšteno, Sud se po prvi put bavio postojanjem temeljne povrede /fundamental defect/ u krivičnom postupku koji je omogućio njegovo ponavljanje u skladu sa članom 4 Protokola br. 7 uz Evropsku konvenciju o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda. Sud je zaključio da propust države da istraži motive mržnje za nasilni napad i da te motive uzme u obzir prilikom određivanja kazne za nasilne zločine iz mržnje predstavljaju takve temeljne povrede. “Sud u Strazburu je razmotrio primjenjivost člana 8 (pravo na poštovanje privatnog i porodičnog života) u vezi s mjerama preduzetim u oblasti obrazovanja”, kaže se u analizi. Navodi se da se sud distancirao od svoje ranije prakse i naglasio da je došlo do evolucije društvenih stavova o primjeni mjera disciplinovanja djece, pri čemu je naglasio potrebu zaštite djece od svih oblika nasilja i zlostavljanja. Sud je, kako je saopšteno, ponovo potvrdio da je pojmom privatnog života obuhvaćen i fizički i psihički integritet nekog pojedinca, kao i da su države stoga u obavezi da štite fizički i moralni integritet pojedinaca od drugih osoba. “Za region su tu važne presude u predmetima: F.O. protiv Hrvatske i špadijer protiv Crne Gore (mobing)”, zaključuje se u analizi. Ostala važna pitanja u regionu o kojima je Sud prošle godine odlučivao odnosila su se na član 2, pravo na život i član 10, odnosno slobodu izražavanja. Iz AIRE centra su kazali da je 15. izdanje “Pravne hronike” kroz analize uključilo i pregled rada domaćeg pravosuđa. Oni su naveli da redovno objavljivanje relevantnih informacija o sudskoj praksi predstavlja temelj daljnjeg obrazovanja i informisanja nosilaca pravosudnih funkcija u BiH. Razvoj i publikovanje “Pravne hronike” je podržala Vlada Ujedinjenog Kraljevstva. (kraj) tir/gop