Podgorica, (MINA-BUSINESS) – U Crnoj Gori ima 25 do 30 hiljada radno angažovanih na crno odnosno u zoni sive ekonomije, procijenjeno je u dokumentu Stanje na trištu rada u prvom polugodištu, koji je pripremio Zavod za zapošljavanje. Iz te institucije podsjeæaju da je prema nekim istražvanjima prije poèetka primjene Vladine Uredbe o poreskim olakšicama za novozaposlene, u aprilu 2003. godine, bilo na crno ili u zoni sive ekonomije zaposleno 45 do 55 hiljada radnika. Analize i odreðena istraživanja, a i primjena Uredbe ukazali su, kako se navodi u dokumentu, da je jedan od osnovnih uzroka pojave sive ekonomije relativno visoko fiskalno optereæenje, prije svega zarada zaposlenih. U Zavodu smatraju da suzbijanje rada na crno treba da se zasniva na kombinaciji odnosno uzajamnom djelovanju stimulativnih mjera kao primarnih, i represivnih. Tek nakon objektivizacije visine fiskalnih obaveza na zarade, stièe se pravo na eventulanu primjenu radikalnih odnosno represivnih mjera na suzbijanju nelegalnog zapošljavanja, kažu u Zavodu. U toj instituciji ocjenjuju i da je za smanjenje fiskalnih obaveza, a time i proširivanje poreske osnovice, neophodno obezbijediti odgovarajuæi nivo zarada, s obzirom da je trenutno primjenjuje praksa isplate znaèajno niskih garantovanih plata. »Taj iznos bi morao biti najmanje kao osnovna cijena rada utvrðena opštim odnosno posebnim kolektivnim ugovorima, a samo izuzetno, i na kraæi period, u visini garantovane zarade« preporuèuju iz Zavoda, Kao obavazno su naveli i obezbjeðivanje redovnosti isplate plata, pošto se sada èesto tolerišu njihova kašnjenja. Preporuka Zavoda je i da se strožije sankcioniše neispunjavanje obaveza isplate plata u odgovarajuæem iznosu kao i poštovanje utvrðenih rokova. U dokumentu Zavoda je konstatovano da je rad na crno najprisutniji u trgovini, ugostiteljstvu, graðavinarstvu, saobraæaju, poljoprivredi i zanatstvu. Rad na crno, kako se navodi, èešæe prihvata mlaða populacija od 20 do 30 godina, ali je on prisutan i kod srednjovjeènih i starijih osoba. Veæina radno angažovanih na crno, tvrde u Zavodu, je na njihovoj evidenciji sa statusom zvanièno nezaposlenih, a na osnovu èega imaju plaæeno zdravstveno osiguranje. (kraj) kmh