Podgorica, (MINA) - Samoubistvo uzrokovano krizom u društvu, èesta je pojava posljednjih godina u Crnoj Gori, a psiholozi i specijalisti smatraju da je preventiva neophodna. U obdukcinom materijalu Odjeljenja za sudsku medicinu Klinièkog centra Crne Gore od 1999. do 2004. godine, samoubistva zauzimaju 23 odsto, odnosno 211 sluèajeva od ukupno 934 obdukovanih. Specijalista sudske medicine Dragana Èukiæ kazala je agenciji MINA da se na samoubistvo u Crnoj Gori najèešæe odluèuju muškarci, sa oko 73 odsto, u treæoj deceniji života i najèešæe vatrenim oružjem, istièuæi da je osoba u tim godinama najaktivnija i susreæe se sa mnogobrojnim problemima. Žene koje najèešæe koriste vješanje kao naèin samoubistva, zastupljene su u 27 odsto sluèajeva. Èukiæ je napomenula da je broj samoubistava u Crnoj Gori sigurno veæi, buduæi da se ne obdukuju sve žrtve, veæ se u nerijetkim sluèajevima koji su »jasni« istraga završava spoljašnim pregledom leša od ljekara. Kao naèine prevencije samoubistva, Èukiæ je istakla razvoj savjetovališta, SOS službi, sistema dijaloga i zabrana nošenja oružja. Psihijatar u Psihijatrijskoj bolnici u Dobroti Marina Roganoviæ navela je da je posljednjih godina, zbog krize, poveæan broj samoubistava u Crnoj Gori, ocjenjujuæi najtragiènijom èinjenicu da se radi o mlaðoj populaciji, a da je uzrok najèešæe alkoholizam i narkomanija. «To je hronièno sporo samoubistvo, gdje konzument ne ubija samo sebe, veæ i okolinu», kazala je Roganoviæ, istièuæu da te osobe najèešæe potièu iz loših porodica i tretiraju se kao «djeca pod rizikom». Zato je, prema njenim rijeèima, neophodno raditi na prevenciji, odnosno posmatranju takve djece, koji su potencijalni samoubice. Roganoviæ je kazala da je još aktuelna definicija koja samoubistvo objašnjava kao «sluèaj smrti, koji je direktno ili indirektno posledica pozitivnog ili negativnog èina žrtve, koja zna kakva æe biti posledica toga èina». Nedostatak takve definicije je, prema njenim rijeèima, to što èovjek koji je suicidan ili izvrši suicid, nije uvijek svjestan svog ponašanja, odnosno èesto taj postupak zavisi od podsvjesnog u èovjeku. Roganoviæ takoðe navodi da je meðu samoubicama najviše muškaraca, dok je kod žena više suicida u pokušaju, kao i da se na takav korak najèešæe odluèuju neudate žene, neoženjeni muškarci, razvedeni i osoba koje su u braku bez djece. «Samoubistva se više dešavaju u urbanim nego ruralnim sredinama, a veæi broj samoubistava zabilježen je kod doseljenika», rekla je Roganoviæ. Ona je navela da je u ratu manje samoubistava, ali da se taj broj poveæava u vrijeme krize, kao i da se samoubistva èesto javljaju kod duševno kao i somatskih, fizièki oboljelih, naroèito ako se radi o neizleèivoj bolesti. Roganoviæ je, meðutim, kazala da psihièke traume nijesu apsolutno suicidogene, navodeæi da je moguæe da dogaðaji te vrste ne izazove nikakvu reakciju. «Nekome pogine dijete i ne izvrši samoubistvo, a nekome se desi nešto beznaèajno, pa se odluèi na takav korak. Takav dogaðaj postaje djelotvoran tek u kombinaciji sa drugim pritiscima na èovjeka. To je sadejstvo stresnog dogaðaja i onoga što veæ postoji u èovjeku», rekla je Roganoviæ. Ona je navela da aktuelna životna optereæenja mogu i da se nagomilaju, ali da je presudno da takva trauma pogaða upravo dispoziciju za suicidno reagovanje, koja se razvija u mladosti, pri formiranju liènosti. (kraj) tmi