Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Države centralno-istoène Evrope (CEE) neæe morati da poveæavaju poreske stope ako nastave da podstièu rast, a realno poveæanje potrošnje zadrže ispod jedan odsto, pokazalo je istraživanje Erste grupe. Izvještaj Odjeljenja za istraživanja Erste grupe, pod nazivom Fiskalna pravila u CEE, pokazao je da države poput Èeške, Poljske, Slovaèke i Rumunije imaju veæi potencijal za rast i manji dug od ostalih èlanica Evropske unije (EU), što im omoguæava veæe poveæanje potrošnje. Rukovodilac Odjeljenja za makroekonomska istraživanja Erste grupe za regiju CEE, Juraj Kotian, rekao je da æe mnoge èlanice EU morati da poveæaju poreze ako žele da zadrže trenutni nivo potrošnje. „Za razliku od njih, zemlje regije CEE neæe morati iæi na poveæanje poreza ako nastave s ekonomskom politikom kojom se podstièe rast i ako zadrže realni rast potrošnje ispod jedan odsto. Njihova je prednost i veæi manevarski prostor za smanjivanje troškova vezanih uz zdravstvene, penzione i reforme radnog zakonodavstva, kao i snižavanje investicionih troškova“, kazao je Kotian u saopštenju Erste grupe. Istraživanje je pokazalo da bi pet država trebalo da imaju koristi od paketa šest fiskalnih pravila koji je 2011. godine uveden na nivou EU. „Taj paket regulativa naglašava potrebu za uvoðenjem strukturalnih referentnih vrijednosti koje uzimaju u obzir cikliène trendove, što ih èini manje štetnim za rast od ranije korištenih nominalnih ciljanih vrijednosti“, navodi se u istraživanju. Kotian je naveo da novi strukturalni kriterijumi zemljama CEE omoguæavaju veæi manevarski prostor za vrijeme usporavanja privrede i tako smanjuju rizik negativnih posljedica koje donose mjere štednje. „Ova pravila uspješno štite i javne finansije od pretjeranog trošenja za vrijeme dobrih godina, što je bio osnovni razlog dosadašnjeg poveæanja fiskalnog deficita u regiji CEE“, objasnio je Kotian. Sve zemlje regije CEE, kako je saopšteno, trenutno su u proceduri za prekomjerni deficit (EDP), a prije završetka te procedure i dalje rade na postizanju nominalne ciljane vrijednosti deficita od tri odsto bruto domaæeg proizvoda (BDP). „Ovo je jedina situacija u kojoj bi Èeška, Maðarska, Poljska i Rumunija mogle biti izložene finansijskim sankcijama“, navodi se u izvještaju. Kada država premaši deficit od tri odsto BDP-a Evropska komisija (EK) može pokrenuti postupak za sluèaj prekomjernog deficita u sklopu kojeg se država poziva na primjenu korektivnih mjera. U sluèaju neadekvatnog odgovora, državi prijete finansijske sankcije ili suspenzija finansiranja iz Kohezionog fonda. U izvještaju se navodi da bi Maðarska mogla da dovrši EDP ovog ljeta, osim ako joj EK u svojoj proljeænoj ekonomskoj prognozi ne predvidi deficit veæi od tri odsto BDP-a za period od ove do naredne godine. „Oèekuje se da æe Èeška i Rumunija ispuniti uslove iz procedure prekomjernog deficita na temelju podataka za ovu godinu, tako da bi mogle formalno da dovrše postupak u ljeto naredne U sluèaju Èeške situacija bi mogla biti neizvjesna jer je deficit vrlo blizu praga od tri odsto BDP-a“, navodi se u istraživanju. Smanjenje deficita ispod tri odsto BDP-a kao uslov u proceduri za prekomjerni deficit ove godine predstavljaæe pravi izazov za Slovaèku i Poljsku. U izvještaju se navodi da æe lokalna ogranièenja zaduživanja poveæati fiskalnu odgovornost vlada u regiji CEE i upotpuniti strukturalne referentne vrijednosti. „Nakon što postignu zacrtani deficit od tri odsto, zemlje regije CEE moraju da nastave sa strukturalnom konsolidacijom, prema referentnim vrijednostima navedenima u paketu regulativa. Meðutim, nakon završetka procedure za prekomjerni deficit, državama van eurozone ne prijete nikakve finansijske sankcije u sluèaju da ne postupaju u skladu sa strukturalnim pravilima, što potencijalno otvara moguænost popuštanja u fiskalnoj politici“, dodaje se u istraživanju. Iz Erste grupe su saopštili da su lokalna ogranièenja zaduživanja izuzetno važna nakon što države grupe CEE završe procedure za prekomjerni deficit. (kraj) jlb/bvm