Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Crna Gora æe do kraja oktobra osnovati Fond za zaštitu depozita i definisati postupak ostvarivanja prava na isplatu garantovanog uloga deponenata pri steèaju ili likvidaciji banaka, najavljeno je danas iz crnogorske Centralne banke (CBCG). Osnivanje ove posebne specijalizovane institucije, èije æe sjedište biti u Podgorici, predviðeno je Zakonom o zaštiti depozita, koji je crnogorska Skupština usvojila poèetkom jula. Fond æe poèeti s radom imenovanjem èlanova Upravnog odbora, najkasnije sredinom marta naredne godine. Osnovni zadatak Fonda biæe zaštita depozita u bankama i isplata garantovanih iznosa kada je u banci otvoren steèajni postupak ili joj CBCG oduzme dozvolu za rad. Zakon o zaštiti depozita štiti privredna društva i graðane, rezidente i nerezidente, koji u skladu sa zakonom i ugovorom imaju uloge kod banke sa dozvolom CBCG za rad. Fond je dužan da, u sluèaju steèaja ili likvidacije, isplati deponentu garantovani iznos bez obzira na broj ili vrstu depozita u banci, najviše do pet hiljada EUR. »Zaštiæene su sve vrste depozita otvorene na ime vlasnika, i to takozvani transakcioni, odnosno žiro i tekuæi, kao i klasièni štedni raèuni, osim uloga koji ne glase na ime, veæ na donosioca ili uz šifru. Iznos preko pet hiljada EUR neæe isplaæivati Fond, veæ æe takva potraživanja deponentu biti izmirena u skladu sa zakonom o steèaju ili likvidaciji banke«, pojašnjeno je iz CBCG. Garantovani iznos do pet hiljada EUR se izraèunava kao zbir svih zaštiæenih depozita jednog deponenta, uveæan za pripadajuæu obraèunatu kamatu do datuma usvajanja Rješenja o otvaranju steèaja nad bankom ili oduzimanja dozvole za rad. Taj iznos biæe umanjen za iznos dospjelih, a neplaæenih obaveza, ako ih deponent ima kod te banke, na primjer rate kredita ili minus tekuæeg raèuna. Ukoliko više deponenata banke imaju zajednièki depozit, iznos æe biti podijeljen na jednake dijelove svim vlasnicima raèuna, osim ako ne dostave dokaze o drugaèijem razmjeru vlasništva. Depoziti položeni u drugim valutama, biæe isplaæeni nakon preraèunavanja u euro, po kursu na dan usvajanja Rješenja o otvaranju steèaja ili oduzimanja dozvole za rad. Fond je dužan da organizuje isplatu garantovanih depozita posredno, a datum poèetka isplate i naziv banke koja æe je obaviti biæe objavljeni u najmanje dva crnogorska dnevna lista. Isplata mora poèeti najkasnije 30 dana od dana usvajanja Rješenja o otvaranju steèaja ili oduzimanja dozvole za rad banci, a mora biti završena za narednih 60. Zakonom, izmeðu ostalih, nijesu zaštiæeni depoziti privrednih društava koja se bave osiguranjem, Budžeta i lokalne samouprave, vanbudžetskih i penzionih fondova, kolektivnih investicionih šema, kao i ulozi koji ne glase na ime ili pripadaju akcionarima sa više od pet odsto glasova u akcionarskoj skupštini, generalnom direktoru i èlanovima upravnog odbora banke. Fond æe sa svakom bankom potpisati Ugovor o èlanstvu, najkasnije do 1. jula naredne godine, a one æe za uslugu zaštite depozita plaæati poèetnu i godišnju premiju. Poèetna premija iznosi 0,3 odsto iznosa zaštiæenih depozita, ali ne manje od deset hiljada EUR i banke su dužne da je plate najkasnije osam dana od prijema potvrde o èlanstvu u Fondu. Godišnja premija æe se obraèunavati i plaæati u tromjeseènim ratama, a u prvoj godini biæe jednaka za sve banke i iznositi 0,3 odsto od zbira zaštiæenih depozita. Upravni odbor Fonda æe jednom godišnje razmatrati iznos godišnje premije i eventualno je izmijeniti, a ona može biti razlièita za pojedine banke i zavisiæe od ocjene njenog rejtinga koji odreðuje CBCG. Predviðeno je da Fond dio novca obezbijedi i donacijama, a kao dodatni izvor može obavezati banke da unaprijed plate tromjeseène rate godišnje premije, poveæati njen iznos do tri odsto osnovice, uzeti bankarski kredit ili pozajmiti novac iz Budžeta. Prikupljeni novac Fond može investirati iskljuèivo u kratkoroène domaæe hartije od vrijednosti koje emituju ili garantuju Crna Gora, Evropska Unija ili Sjedinjene Amerièke Države. Cilj investiranja novca Fonda nije profitabilnost, veæ sigurnost, pa je zbranjeno ulaganje u riziène hartije od vrijednosti. Zaštitom depozita posredno se postiže i stabilnost finansijskog sistema, jer poteškoæe u kojima se naðe jedna banka mogu ciklièno uticati na stabilnost cijelog finansijskog sektora. Depoziti su zakonom najprije zaštiæeni u Èehoslovaèkoj 1924. godine, a devet godina kasnije i u Sjedinjenim Amerièkim Državama. Zakonom regulisan sistem zaštite depozita je jedan od uslova za pristupanje Evropskoj uniji. (kraj) anf/kmh