Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Kod poreskog tretmana slobodnih zona u Crnoj Gori postoji štetna poreska konkurencija, konstatovali su Evropska carina /EU Customs/ i Kancelarija za carinsku i fiskalnu politiku (CAFAO). Predstavnici tih institucija, u Izvještaju o štetnoj poreskoj konkurenciji na zapadnom Balkanu, dostavljenom agenciji Mina-business, podsjeæaju da su skoro sve države regiona uspostavile ili namjeravaju da uspostave slobodne zone. »Režimi u slobodnim zonama, u kojima postoji osloboðenje od plaæanja poreza na dobiti preduzeæa, nijesu u skladu sa Kodeksom ponašanja zbog više razloga«, kazali su predstavnici Evropske carine i CAFAO. Prema èlanu 23 crnogorskog Zakona o slobodnim zonama, korisnik i operator ne plaæaju porez na dobit preduzeæa. Ministri finansija Evropske unije (EU) su 1997. godine usvojili Kodeks ponašanja, a Crna Gora je preuzela obavezu da æe ga prihvatiti. Grupa za izradu Kodeksa razmotrila je 271 potencijalno štetnu poresku mjeru u 15 prvih èlanica EU i ustanovila 66 štetnih. Te mjere su ukinute, a zemlje èlanice koje su pristupile EU nakon osnivanja Grupe za izradu Kodeksa ponašanja obavezale su se na usvajanje i njegovu primjenu. Veæi broj slobodnih zona na zapadnom Balkanu, kako su objasnili evropski carinici, sadrži zakonski uslov da veæina proizvoda mora biti izvezena, što tu mjeru èini protivrjeènom Kodeksu ponašanja. Veæini režima u slobodnim zonama, kako se navodi, nedostaje eksplicitan uslov kada se radi o stvarnim privrednim društvima i posebno u vezi sa obavezama zapošljavanja. »Nedostatak strogih uslova za stvarne privredne djelatnost smatra se kljuènim, naroèito kada se kompanijama u slobodnim zonama omoguæava da pružaju finansijske usluge, kojim se stvara prenosiva dobit. Režim slobodnih zona bi se smatrao štetnim ukoliko ga veæinom koriste strane kompanije«, upozorili su iz Evropske carine. Slobodne zone su, kako je objašnjeno, osmišljene tako da privuku direktne strane investicije i promovišu zapošljavanje obezbjeðivanjem nekoliko podsticaja što obuhvata smanjenu stopu oporezivanja i unaprijeðenu kontrolu granice za kompanije koje posluju u njima. U nekim slobodnim zonama na zapadnom Balkanu poreski podsticaji su ogranièeni na ukidanje obaveze plaæanja poreza na dodatu vrijednost i carinskih dažbina, pri èemu ne postoji oslobaðanje od poreza na dobit preduzeæa. Iako, smatraju u Evropskoj carini, ovi režimi mogu znaèajno uticati na mjesto obavljanja poslovne djelatnosti u regionu, oni se ne smatraju štetnim, jer ne obuhvataju nikakav poreski podsticaj za preduzeæa. »Meðutim, ukoliko bi u buduænosti trebalo odobriti poreske podsticaje za preduzeæa u slobodnim zonama, date poreske mjere æe morati da budu ponovo razmatrane«, poruèuju evropski carinici. Evropska carina je pripremila Izvještaj o štetnoj poreskoj konkurenciji na zapadnom Balkanu s ciljem utvrðivanja nivoa štetne poreske konkurencije u Albaniji, Makedoniji, Crnoj Gori, Srbiji i Kosovu, radi dalje primjene principa EU Kodeksa ponašanja. Cilj Izvještaja je da se obezbijedi osnova za buduæe politièke razgovore i saradnju izmeðu država zapadnog Balkana i EU. Prilikom pripreme Izvještaja Evropska carina se trudila da primijeni Kodeks ponašanja kao i prakse i prethodna iskustva Grupe za izradu Kodeksa i radne grupe za proširenje. Predstavnici Evropske carine su, kako je navedeno u Izvještaju, proveli samo po nekoliko dana u svakoj državi zato spiskovi i opisi poreskih mjera u velikoj mjeri zavise od podataka koje su obezbijedile vlade tih zemalja. Zbog relativno kratkog vremena za razgovore i istraživanje, dati spisak nije u potpunosti sveobuhvatan. »Poreska konkurencija na zapadnom Balkanu bi prije ili kasnije mogla da se pretvori u štetnu, ukoliko se ne usvoji i primijeni Kodeks ponašanja. Vlade nekih zemalja su pod pritiskom pojedinih kompanija da uvedu iste poreske mjere kao i zemlje u susjedstvu, zato se one mogu naæi u više država zapadnog Balkana«, konstatovali su evropski carinici. Oni su naveli 26 potencijalno štetnih mjera na zapadnom Balkanu i utvrdili da postoji pet štetnih. Veæina potencijalno štetnih mjera se može svrstati u šest grupa - slobodne zone, privremeno oslobaðanje od poreza za strani kapital, poreski krediti za investicije u osnovna sredstva, reinvestirana dobit, zapošljavanje i finansijske usluge. Crnogorska Skupština usvojila je poèetkom novembra prošle godine izmijenjeni Zakon o slobodnim zonama jer su, tokom postupka pristupanja Crne Gore Svjetskoj trgovinskoj organizaciji (STO), države èlanice ukazale na njegove dvije odredbe kojima je povrijeðen princip nacionalnog tretmana. Primjedbe se odnose na èlan 21. koji ureðuje unos robe iz zone u ostali dio države, iz kojega su èlanice STO stekle utisak da je tretman domaæe robe povoljniji od tretmana strane. Èlan 28. koji ogranièava procenat stranih državljana koji se mogu zaposliti kod korisnika zone, prema ocjeni èlanica, direktno povrjeðuje princip nacionalnog tretmana, što je jedan od osnovnih STO. (kraj*) bvm/nus