Podgorica, (MINA-BUSINESS) - Razvoj pouzdanog mehanizma anticipiranja trendova i razvoja potreba za vještinama na tržištu rada veoma je važan za pripremu odgovarajućih programa dokvalifikacije i prekvalifikacije, kako bi se poslodavcima ponudila odgovarajuća radna snaga, smatraju u Privrednoj komori (PKCG). „To je posebno važno u oblasti turizma, prije svega za određene programe obuke kuvara, konobara, poslastičara, recepcionera, turističkih vodiča i animatora, kao i ostalih djelatnosti sezonskog karaktera“, rekli su agenciji Mina-business predstavnici PKCG. Oni su dodali da je na osnovu istraživanja PKCG o percepciji poslodavaca o kvalitetu radne snage sa srednjom stručnom školom, zaključeno da je neophodno nastaviti reformu stručnog obrazovanja sa naglaskom na povećanje udjela praktičnog rada, kao i standarda i kriterijuma za dobijanje diplome. Učesnici istraživanja su, prema riječima predstavnika PKCG, smatrali da je potrebno organizovati program stručnog osposobljavanja osoba sa stečenim stručnim obrazovanjem koje bi omogućilo bolju pripremu za tržište rada mladih ljudi. „Za turističku privredu je važno razvijati znanja stranih jezika u skladu sa potrebama tržišta rada i sa karijernom orjentacijom učenika. Naravno, prije svega država treba da stvori poslovni ambijent i mehanizme u kojem će poslodavci imati interes da zaposle domaće radnike, kao i da se sezonski rad učini privlačnijim“, naveli su iz PKCG. Oni smatraju da je neophodno više promovisati mogućnosti sezonskog zapošljavanja i preko nadležnih institucija upravljati tim procesom. „Još u toku školske godine treba ponuditi mladim ljudima da rade preko ljeta i obezbijediti im odgovarajuću obuku za te poslove. Isto treba raditi i na fakultetima. Zakonskom regulativom trebalo bi predvidjeti da se početak školske godine može odgoditi za određene kvalifikacije, imajući u vidu da sezona traje i tokom septembra“, objasnili su iz PKCG. Oni su dodali da je potrebno intenzivirati rad sa poslodavcima u cilju njihovog boljeg informisanja, motivisanja i animiranja da zapošljavaju domaću radnu snagu. „Takođe je potrebno da nadležne institucije prate uslove rada zaposlenih u cilju osiguranja bezbjednosti i prava radnika. Potrebno je da se nastaviti i sa realizacijom projekta Zaposlimo naše mlade na sezonskim poslovim“, poručili su iz PKCG. Oni smatraju da je motivacija mladih od presudnog značaja za uključivanje u proces sticanja praktičnog i radnog iskustva kroz sezonski rad u turizmu. „Osim ponude odgovarajućih uslova rada, nadoknada i iskustva, potrebno je kreirati modalitete priznavanja tako stečenih znanja u daljem nastavku školovanja, odnosno na određeni način društveno validirati posvećenost i radni angažman u budućim aplikacijama za posao“, kazali su predstavnici PKCG. Prema njihovim riječima, trebalo bi intezivnije promovisati upise na ta zanimanja, kroz reformu i olakšavanje vertikalne i horizontalne prohodnosti tih kvalifikacija tokom školovanja. „Neophodno je prilagoditi obrazovne programe potrebama tržišta rada, još od osnovne škole. Svjedoci smo da karijerna orijentacija nije vrednovana u školama na odgovarajući način i da se zbog norme nastavnika izučavaju neprioritetne oblasti“, saopštili su predstavnici PKCG. Oni su naveli da je ugostiteljska škola u Podgorici od osnivanja 1966. obezbijeđivala kadar crnogorskoj privredi, pratila promjene i prilagođavala se novim zahtjevima iz oblasti trgovine, ugostiteljstva i turizma. „Sve te godine učenici škole su učestvovali na takmičenjima i smotrama znanja u zemlji, regionu i šire, i osvajali nagrade i priznanja. Saradnja sa privredom je uvijek bila dobro razvijena, a rast privrednih partnera škole je pokazatelj da je i privreda prepoznala interes u toj saradnji i angažmanu učenika tokom godine u radnim procesima preduzeća“, kazali su iz PKCG. Oni su dodali da se ta škola može pohvaliti činjenicom da njeni učenici obavljaju praksu, ali i nastavljaju svoj rad po završetku školovanja u renomiranim hotelima kao što su Splendid, Sveti Stefan, Porto Montenegro, Regent, Mediteran, Porto Budva, Kuzina, Aleksandar i Obala. "Oni sve češće, zbog izuzetnih postignuća na raznim takmičenjima, otvaraju vrata širom svijeta i van granica Crne Gore", rekli su iz PKCG. Istraživanje PKCG, koje je sprovedeno u aprilu, pokazalo je da su u oblasti turizma kao deficitarna prepoznata zanimanja kvalifikovani kuvar, pica majstor, konobar i šanker, odnosno barmen itd. Iz PKCG su saopštili da i kada je u pitanju građevinarstvo postoje kvalifikacije koje su poslodavci prepoznali kao deficitarne, a to su tesari, zidari, armirači, rukovaoci građevinskih mašina, asfalteri, izolateri, gipsari, fasaderi, keramičari i podopolagači. „Skoro da uopšte nema ponude ovih zanimanja na tržištu rada. Mnogo je faktora koji utiču na nezainteresovanost srednjoškolaca, nije afirmativna percepcija tih zanimanja kod roditelja i djece. Uglavnom se smatra da su to jako teška zanimanja koja ne obezbjeđuju adekvatnu materijalnu satisfakciju“, objasnili su iz PKCG. Oni su kazali da je Crna Gora kao zemlja u razvoju doživjela ekspanziju u oblasti građevinarstva, ali da tržiste i dalje ne nudi kontinuitet poslovanja i da je prisutna sezonalnost zbog zabrane građenja u toku turističke sezone. „Zbog toga privrednici nijesu u mogućnosti da ponude cjelogodišnje zaposlenje građevinskim radnicima, pa se na taj način i sam radnik opredjeljuje da egzistenciju traži u nekoj sigurnijoj cjelogodišnjoj aktivnosti, po cijenu nižih primanja“, saopštili su iz PKCG. Oni su naveli da izlaz može biti u pojavljivanju velikih kompanija na crnogorskom tržistu, koje će moći da generišu veće zapošljavanje deficitarnog kadra i njegovo eventualno distribuiranje na strana tržišta. „Ne treba zanemariti osobe sa biroa rada i kroz proces prekvalifikacija, dokvalifikacija i inoviranja znanja uvesti nezaposlene u proces rada. Takođe treba raditi na afirmisanju zanimanja, kroz prikazivanje primjera dobre svjetske prakse, emisijama edukativnog karaktera u kojima se prikazuje na interesantan način šira slika aktivnosti u branši, po raznim sektorima“, rekli su predstavnici PKCG. Oni smatraju da se na taj način može stvoriti želja za tim zanimanjima, koja uz primjenu modernih sredstava, nijesu na listi najstresnijih, ni najtežih zanimanja. (kraj) nar