Podgorica, (MINA-BUSINESS) – U Crnoj Gori je ove godine otvoreno oko 20 farmi puževa, a njihovi vlasnici oèekuju prihod veæ u novembru, godinu ranije nego što su planirali. Prema projektu kompanija Monteno max iz Nikšiæa i Alimenti naturali iz Beograda, za uzgoj puževa je potrebno bar 20 ari zemljišta, èetiri hiljade EUR i spremnost za privatni biznis, a godišnje se može zaraditi oko 15 hiljada EUR uz minimalan rizik. Ugovorom sa Alimente naturali, vlasnik buduæe farme se obavezuje da æe poštovati projekat uzgoja, a kompanija da æe narednih pet godina otkupljivati prinos po cijeni utvrðenoj na meðunarodnoj berzi u Parizu, koja iznosi od tri do pet EUR za kilogram. Prvi otkup košta pet EUR, a cijena æe farmerima biti isplaæena nakon što Alimenti naturali odbije pet odsto za pružene usluge. U Srbiji i Crnoj Gori za sada ne postoji navika korišæenja ovog, u svijetu traženog, obroka. Sistematski pokušaji kontrolisanog uzgoja puževa su rijetki, jer su do sada sakupljani iz prirode, što je u sezoni predstavljalo dodatni izvor prihoda dijela domaæinstava. Vlasnik Monteno max-a Luka Maksimoviæ podsjeæa da su prve farme puževa u Crnoj Gori osnovane u aprilu. “Sjeme biljaka koje puževi jedu, matièno jato i mrežu za podjelu leja obezbjeðuje Institut za helikokulturu. Najveæa pažnja mora biti posveæena adekvatnoj ishrani da bi u optimalnom roku dobili puževe za prodaju”, kazao je on. Najveæi su poèetni troškovi, oko 4,5 hiljade EUR, dok ih narednih godina skoro i nema. Maksimoviæ dodaje da je kasnije potrebno samo malo obraðivati zemlju, naðubriti je i kupiti sjeme, za šta se potroši oko 250 EUR godišnje. Prihode treba oèekivati poslije godinu i po i iznose od 13 do 15 hiljada EUR. Svake naredne godine oni se poveæavaju, a troškovi ostaju isti, tvrde iz Monteno max-a. Prvi prihod od puževa vlasnici farmi u Crnoj Gori trebalo je da ostvare tek u oktobru naredne godine, ali su struènjaci Instituta pri obilasku farmi zakljuèili da su jata iz aprila veæ zrela za berbu, pa æe 1. novembra doæi da ih otkupe po ugovorenoj cijeni od pet EUR. Iz Instituta upozoravaju da se posljednjih decenija potrošnja puževa poveæava, a njihov broj u prirodi progresivno smanjuje zbog zagaðivanja atmosfere i korišæenja neorganskih ðubriva koja im uništavaju prirodna staništa. Rizik za uspješan uzgoj puževa je minimalan i jedinu ozbiljnu opasnost predstavljaju ptice. Vlasnici farmi kažu da ih je moguæe zaštititi podizanjem spoljašnje i unutrašnje ograde i postavljanjem traka preko njih. U nikšiækoj kompaniji smatraju da je rizik od vremenskih uslova moguæe regulisati sistemom za navodnjavanje i specijalnim “netkanim pokrivaèem” od lakog materijala koji se stavlja preko leja zimi. Predstavnici kompanije Alimente naturali tvrde da na najmanjoj ugovorom predviðenoj parceli od 20 ari može biti proizvedeno oko 3,5 do èetiri tone, a na hektaru od 12 do 15 tona puževa za prodaju. Razvoj helikokulture u Crnoj Gori mogao bi znatno uticati na oporavak crnogorske privrede. Crnogorska Vlada je u septembru najavila da æe uskoro preko Agencije za razvoj malih i srednjih preduzeæa obezbijediti kredit za ovu vrstu poljoprivrede, koji æe, nezvanièno, iznositi do pet hiljada EUR, na tri godine, sa kamatom od èetiri odsto i godinu i po grejs perioda. Hranljiva svojstva puževa bila su poznata još starim Rimljanima, a u Srednjem vijeku gajili su ih monasi. Sistematski uzgoj ovih mekušaca, bogatih proteinima, sa minimalnim procentom masnoæe i niskom kalorijskom vrijednošæu, poèeo je u 20. vijeku. U posljednjih nekoliko decenija ova djelatnost se veoma razvila, naroèito u Zapadnoj Evropi i Sjedinjenim Amerièkim Državama. Prema izvještaju Statistièkog ureda Evropske Unije (Eurostat) iz devedestih godina 20. vijeka, u njoj se godišnje potroši 35 hiljada tona puževa, a 70 odsto te kolièine je uvezeno. Najveæi izvoznik i potrošaè je Francuska, sa oko 14 hiljada tona godišnje, a zatim Japan, sa deset hiljada tona. Sistematski uzgoj puževa veoma je razvijen u Italiji, èijih šest hiljada farmi godišnje proizvede oko dvije hiljade tona puževa i izveze dvije treæine te kolièine. Samo Sjedinjene Amerièke Države godišnje uvezu puževe za preko 4,5 miliona USD iz 24 zemlje, najviše iz Francuske, Grèke i Kine, a izvoze ih u 13 zemalja. (kraj) bvm/anf